Wiele kobiet ciężarnych cierpi na różne dolegliwości – krwawienie dziąseł, ból zębów, próchnicę. Jednak wstrzymują się z wizytą u stomatologa bojąc się, że przyjmowanie znieczulenia lub zabiegi dentystyczne będą mieć negatywny wpływ na rozwijający się płód. Jest to mylne założenie – podobnie jak mitem jest, że stan uzębienia pogarsza się z powodu dziecka, które potrzebuje wapnia. O zęby w ciąży trzeba dbać, gdyż takie zaniedbania mogą negatywnie przełożyć się na płód.
Dlaczego zęby w ciąży się psują?
W okresie ciąży dochodzi do zmian hormonalnych, zmiany flory bakteryjnej oraz mechanizmów odporności organizmu. Te czynniki wywołują zmiany w obrębie zębów, dziąseł, przyzębia oraz błony śluzowej jamy ustnej. Wzrost ukrwienia organizmu prowadzi do rozpulchnienia silnie ukrwionych tkanek, takich jak dziąsła. Dlatego bardzo często u ciężarnych pojawiają się krwawienia dziąseł podczas szczotkowania zębów czy jedzenia.
Wiele kobiet w celu łagodzenia bólu i krwawienia z dziąseł myje zęby delikatniej. A to z kolei prowadzi do zbierania się reszek jedzenia w kieszonkach dziąsłowych. Stanowi to przyczynę rozwoju płytki nazębnej, która przekształca się w kamień nazębny. W przypadku rozpulchnionych dziąseł wpływ działania kamienia nazębnego jest o wiele silniejszy niż w przypadku dziąseł wolnych od stanu zapalnego. Kamień nazębny, wnikając w kieszonki dziąsłowe, osłabia naturalne przyczepy łączące zęby z dziąsłami, prowadząc do szybszego rozchwiania zębów.
Płytka nazębna jest także podłożem do rozwoju próchnicy. Jej powstawaniu sprzyjają także wymioty – treść żołądkowa, która cofa się do jamy ustnej jest kwaśna i działa niekorzystnie na szkliwo. Jest ono bardziej podatne na rozwój próchnicy.
Zmiany hormonalne zachodzące w organizmie wpływają także na zmianę składu śliny kobiety ciężarnej i zmniejszenie jej działania neutralizującego rozwój bakterii.
Kobieta dostarcza wapń z pożywieniem, a nie z własnych tkanek!
Kobieta w ciąży musi dostarczyć niezbędne składniki dla rozwoju płodu, w tym także wapń, jednak dostarcza je wraz z pożywieniem, nie zaś z własnych tkanek. Fałszywym jest twierdzenie, że zęby ulegają demineralizacji z powodu pobierania wapnia z organizmu kobiety przez dziecko.
Czy wizyta u stomatologa może być niebezpieczna dla płodu?
Obecny poziom leczenia stomatologicznego sprawia, że jest ono bezpieczne dla matki i dziecka. Dzięki regularnym wizytom w gabinecie stomatologicznym lekarz stomatolog będzie mógł stale monitorować stan uzębienia i skutecznie eliminować rozwijające się ogniska próchnicy, ograniczając narażenie matki i płodu przed bardziej skomplikowanymi metodami leczenia.
Do dentysty jeszcze przed ciążą
Kobieta, która planuje ciążę do stomatologa powinna zgłosić się jeszcze przed potwierdzeniem ciąży. Pozwoli to na wyleczenie wszelkich ognisk zapalnych i próchnicy zębów. W tym okresie stomatolog udzieli także praktycznych rad, jak dbać o zęby w okresie ciąży. W celu zwiększenia mineralizacji szkliwa dentysta może pokryć zęby fluorem, co zwiększy odporność zębów na próchnicę.
Jak często chodzić do dentysty w ciąży?
Wizyty kontrolne w okresie ciąży powinny odbywać się co trzy miesiące. W trakcie tych wizyt stomatolog będzie mógł skontrolować stan uzębienia, usunąć kamień. W razie powstania ubytków będzie mógł je usunąć we wczesnym stadium rozwoju.
Nie ma żadnych przeciwwskazań do oczyszczania ubytków i ich wypełniania w okresie ciąży. Preparaty stosowane do wypełnień nie przenikają poza ząb i nie są szkodliwe dla płodu.
Czy leczenie kanałowe jest w ciąży dopuszczalne?
Jeżeli stan uzębienia wymaga bezwzględnej interwencji, to należy przeprowadzić leczenie. Bardziej niebezpieczne dla matki i dziecka jest pozostawianie niewyleczonych ognisk zakażenia, niż przeprowadzenie zabiegu w czasie ciąży. Leczenie kanałowe u kobiet w ciąży opiera się najczęściej na pomiarach edometrem bez wykonywania zdjęcia RTG.
Jak nieleczone zęby wpływają na rozwój płodu?
Bakterie występujące w jamie ustnej mogą przedostać się do krwiobiegu i zaatakować inne organy, takie jak nerki czy serce. Przez łożysko mogą również przedostać się do płodu. W badaniach wykazano, że stany zapalne przyzębia, szczególnie w obrębie wierzchołków korzeni, mogą być przyczyną przedwczesnego porodu, niskiej masy urodzeniowej, oraz niekorzystnie wpłynąć na stan zdrowia noworodka.
Czy w ciąży można brać znieczulenie u dentysty?
Nie ma zakazu dla zastosowania znieczulenia w okresie ciąży. Ból i stres związany z leczeniem zębów bez znieczulenia może oddziaływać bardziej niekorzystnie na płód niż samo znieczulenie. Obecnie istnieje możliwość zastosowania bezpiecznych dla płodu znieczuleń bez adrenaliny i noradrenaliny.
Czy w ciąży można wyrwać zęby?
Nie ma przeciwwskazań, aby usuwać zęby w czasie ciąży, ewentualne powikłania mogą wynikać jedynie ze zwiększonego krwawienia dziąseł.
Czy można wybielać zęby w ciąży?
Z tego typu zabiegami lepiej jest poczekać – istnieje możliwość przedostania się do krwiobiegu substancji wybielającej. Ponadto substancje wybielające u wielu osób powodują nadwrażliwość dziąseł, co potęguje niekorzystne odczucia wywołane ich rozpulchnieniem.
Czy można leczyć się ortodontycznie w czasie ciąży?
Leczenie ortodontyczne można bardziej niekorzystnie odczuwać w okresie ciąży. Z drugiej strony rozpulchnienie dziąseł może ułatwić korektę zgryzu. Stąd niektórzy dentyści uważają, że jest to dobry moment na założenie aparatu ortodontycznego. Zwrócić jednak należy uwagę, że w takim przypadku w sposób szczególny należy zadbać o higienę jamy ustnej, gdyż założenie aparatu sprzyja gromadzeniu się resztek pokarmowych.
Jak dbać o zęby w okresie ciąży?
W okresie ciąży należy myć zęby po każdym posiłku i każdej przekąsce. Pozwoli to na lepsze zneutralizowanie szkodliwego działa kwasów. Zęby powinno się szczotkować dłużej i bardziej delikatnie, aby nie ranić dziąseł. Aby zmniejszyć dolegliwości związane ze szczotkowaniem zębów w okresie ciąży, można użyć szczoteczki z bardziej miękkim włóknem, można również zastosować szczoteczkę soniczną i irygator. Możliwym jest zastosowanie płukanek na bazie rumianku łagodzących stany zapalne i podrażnienia. Poprawę higieny wzmacnia również nitkowanie przestrzeni międzyzębowych, przy czym należy zabieg ten wykonywać prawidłowo, nie doprowadzając do rozkrwawienia dziąseł. Nie ma żadnych przeciwwskazań, aby w okresie ciąży stosować pasty z fluorem. Aby w sposób właściwy pasta chroniła zęby i zapobiegała demineralizacji, powinna zawierać 1000–1500 ppm fluoru.
Czy myć zęby po wymiotach?
W przypadku wymiotów u kobiet ciężąrnych najlepiej jest przepłukać jamę ustną wodą lub płukanką dentystyczną, aby zneutralizować kwaśne pH i pozwolić na remineralizację szkliwa. Szczotkowanie zębów wówczas, gdy w jamie ustnej panuje niskie pH, może spowodować mechaniczne starcie szkliwa i powstawanie ubytków, a w późniejszym czasie nadwrażliwość.
Zaleca się więc płukać jamę ustną specjalnymi płynami, bezpiecznymi dla ciężarnych (bez alkoholu i szałwii). Płukanki mają działanie ściągające i antybakteryjne. W ten sposób zredukujemy destrukcyjne działanie soku żołądkowego. Można też użyć gumy do żucia bez cukru, która zwiększa produkcję śliny, wspomagając w naturalny sposób czyszczenie zębów.
Odżywianie a zęby
Przede wszystkim warto zjadać regularnie posiłki, aby ekspozycja zębów na węglowodany nie była duża. Zwiększenie ilości posiłków powinno iść w parze z większą ilością mycia zębów w ciągu dnia. Należy ograniczyć spożywanie cukrów. Aby wzmocnić naczynia krwionośne i zmniejszyć krwawienie dziąseł, zalecanym jest spożywanie produktów zawierających witaminę C. Warto także zadbać o odpowiednią podaż wapnia w diecie – zawiązki zębów u płodu rozwijają się w 6. tygodniu życia!
