Urlop tacierzyński? Bardzo proszę, bo przecież dbam o rozwój swojego dziecka.
W przeszłości złotym standardem było to, że odpowiedzialność za wychowanie dzieci spoczywała na kobiecie. Jednak nowe czasy wyznaczają nowe trendy, a wśród nich znajduje się tacierzyństwo. Panowie coraz chętniej korzystają z urlopów na dziecko, spędzają czas z potomstwem, zmieniają pieluchy i chodzą na spacery z wózkami. I jest to dla nich powód do dumy.
Do początków XX wieku wychowywanie dzieci wiązało się przede wszystkim z rolą matki. Od lat 20. XX wieku badacze zaczęli większą uwagę poświęcać roli ojca. Dzięki analizom i badaniom statystycznym udało im się ustalić, że wiele zachowań dysfunkcyjnych u dzieci i młodzieży ma związek z brakiem ojca lub złą relacją na linii ojciec-dziecko. W świetle nowych badań rozpoczęto kampanie informacyjne podkreślające, jak ważny jest mężczyzna w życiu rodziny. Właśnie – w życiu rodziny, bowiem na rozwój dziecka wpływ ma także relacja między rodzicami.
To rodzice są wzorem dla dziecka i dzięki patrzeniu na nich dziecko modeluje sobie wzorzec rodziny i wiele zachowań będzie powtarzać w przyszłości. Znaczenie głębokich więzi rodzinnych (więzi między partnerami, więzi z matką, więzi z ojcem) dla rozwoju dziecka ma charakter ponadczasowy i międzykulturowy. A to oznacza, że współcześni mężczyźni mają większy wpływ na rozwój dziecka, niż sądzono w przeszłości.
Mężczyźni zdając sobie z tego sprawę angażują się w życie rodziny, przejmują opiekę nad dzieckiem, aby kobieta mogła odpocząć i tym samym uczestniczą w rozwoju malucha. Zmienia się także postrzeganie roli ojca – obecnie nikogo nie dziwi, że mężczyzna żywo angażuje się w wychowanie dzieci, zabiera je sam do kina czy na spacery.
Rola matki a rola ojca
Ważnym aspektem jest to, że nie można mówić o tym, że rola matki lub rola ojca jest ważniejsza. Obie role są tak samo ważne, chociaż bardzo różnią się między sobą. To trzeba podkreślić, bowiem badania psychologiczne dowodzą, że ojcowie chętniej angażują się w wychowanie jeśli mają świadomość, że są ważni dla rozwoju dziecka. A ważni są bardzo – z wyników analiz przytoczymy kilka:
- Mężczyźni, którzy mieli w dzieciństwie dobrą relację z ojcem lepiej radzą sobie z sytuacjami problemowymi i stresem w dorosłości (Mallers, M., 2010).
- Zaburzenia osobowości i zaburzenia jedzenia zdarzają się częściej wśród kobiet, które czuły się odrzucane przez ojców (Rohner and Brothers, 1999).
- Poczucie szczęścia, satysfakcji życiowej oraz niski poziom lęku i depresji u młodych dorosłych wiąże się z silną więzią z ojcem (Amato, 1994).
- Silne ukształtowanie męskiej tożsamości nie zależy od jaskrawości męskich cech ojca, ale od tego, czy ojciec jest bliski i kochający (Lamb 1997,2000).
Mamy także dobrą informację dla zapracowanych panów: ważna jest nie ilość czasu spędzanego z dzieckiem, ale jego jakość. Warto także podkreślić, że ojcowie częściej niż matki zachęcają dzieci do ryzykowania i bycia niezależnym. Pokazuje to, jak ważny wpływ ma na malucha zarówno bliskość z matką, jak i ojcem.
Jak tatusiowie angażują się w życie rodziny?
Coraz bardziej! Nikogo nie dziwi już tata, który spaceruje z wózkiem albo przychodzi z dzieckiem do lekarza. Mężczyźni angażują się od początku ciąży, chodząc z partnerką na USG, ciesząc się na myśl o potomku. – W naszym szpitalu świeżo upieczony Tata kanguruje malucha i od pierwszych momentów życia nawiązuje silną więź ze swoim dzieckiem.
Ich rola nie ogranicza się tylko do zarabiania – z najnowszych badan wynika, że mężczyźni po urodzeniu się dziecka poświęcają 30 proc. mniej czasu na pracę niż przed porodem. A to oznacza, że ten czas poświęcają rodzinie.
Większemu zaangażowaniu w życie rodzinne mężczyzn sprzyja także polityka prorodzinna, w tym urlop tacierzyński lub ojcowski. Urlopy te są przyznawane niezależnie od urlopu macierzyńskiego i nie ma znaczenia, czy związek matki i ojca jest sformalizowany. A to oznacza, że polskie społeczeństwo stawia na partnerstwo. Potwierdzają to wyniki ankiety przeprowadzonej na zlecenie Baby Land (2014). Zapytano 957 par o to, kto najczęściej zajmuje się dzieckiem, kto kupuje produkty dla malucha oraz o to, kto skorzystał z urlopu po urodzeniu się dziecka.
68 proc. badanych na pierwsze pytanie odpowiedziało, że dzielą się obowiązkami związanymi z opieką nad dzieckiem, 63 proc. przyznało, że decydują o zakupach razem, ale w kwestii urlopy tylko 25 proc. skorzystało z niego razem
Psychologowie podkreślają, że na kwestie urlopowe znaczny wpływ mają finanse rodziny – przeważnie mężczyzna zarabia więcej, więc w związku z jego większym wkładem w budżet rodziny, rzadziej korzysta z urlopu. Ale angażować się w życie rodziny może po powrocie z pracy i coraz częściej tak się dzieje.
Stereotyp matki-Polki odchodzi do lamusa, a panowie zmieniający pieluchy już nikogo nie dziwią.
Dzień ojca – 23 czerwca
Dzień ojca to święto obchodzone od 1965 roku na cześć wszystkich tatusiów. Warto, aby ten dzień traktowany był na równi z dniem matki. Pokazywanie dzieciom, jak ważny jest tata i nie umniejszanie jego roli, ale właśnie traktowanie jej na równi kreuje właściwe wzorce u maluchów.
Urlop tacierzyński, ojcowski czy rodzicielski?
Na podstawie art. 1831 § 1 Kodeksu pracy od sierpnia 2022 roku mężczyzna może wziąć 14 dni kalendarzowych wolnego i jest to urlop ojcowski. Urlop może wziąć jednorazowo lub dwa razy (po tygodniu).
Ważne informacje: urlop ojcowski można wykorzystać:
- do ukończenia przez dziecko 12 miesięcy,
- ojciec dziecka może przebywać na urlopie ojcowskim w tym samym czasie, w którym matka dziecka na urlopie macierzyńskim (czyli np. od razu po porodzie).
Z kolei urlop tacierzyński obejmuje 9 tygodni urlopu, którego można skorzystać do ukończenia przez dziecko 6. roku życia. Za okres urlopu „tacierzyńskiego” przysługuje pracownikowi zasiłek macierzyński z ZUS, który wynosi albo 100 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wypłaconego ojcu przez pracodawcę w okresie ostatnich 12 miesięcy albo 80 proc. tego wynagrodzenia, jeśli matka dziecka złoży – nie później niż 21 dni po porodzie – wniosek o udzielenie jej urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze bezpośrednio po urlopie macierzyńskim.
Urlop rodzicielski można wykorzystać dopiero po wykorzystaniu przez matkę urlopu macierzyńskiego, nie później jednak niż do 6. roku życia dziecka.
Bibliografia
Amato, P. R. Father-child relations, mother-child relations and offspring psychological well-being in adulthood, Journal of Marriage and the Family, 56 (1994), ss. 1031-1042.
Lamb, M. E. Fathers and child development: An introductory overview and guide, in M. E. Lamb (Ed.), The role of the father in child development, ss. 1-18, Wydawnictwo Wiley, Nowy Jork 1997.
Rohner, R., & Brothers, S. Perceived parental rejection, psychological maladjustment, and borderline personality disorder, Journal of Emotional Abuse, 1 (1999), ss. 81-95.
Mallers, M. H. Fathers and Sons: Importance of Paternal Affection for Adult Well-Being, APA Sympozjum: “Social Relationships and Well-Being – A Life Span”, San Diego 2010
