Ciąża jest stanem szczególnym, podczas którego w organizmie kobiety zachodzi wiele zmian. Pojawiają się gwałtowne zmiany poziomu hormonów, zmienia się punkt ciężkości, a w miarę wzrostu płodu – zachodzą także zmiany obrębie jamy brzusznej. Ciąża nie wpływa jednak na rozwój chorób układu pokarmowego, przy czym może nasilać ich objawy i tym samym – ułatwić lub przyspieszyć ich rozpoznanie.
Z kolei jeśli kobieta jeszcze przed zajściem w ciążę chorowała na SIBO, IMO lub IBS musi powiedzieć o tym lekarzowi, gdyż nie wszystkie leki są w ciąży dozwolone. Sprawdź, co musisz wiedzieć o chorobach jelit w ciąży.
Czym jest IBS?
Zespół jelita drażliwego (IBS, ang. Irritable Bowel Syndrome) to czynnościowa choroba układu pokarmowego, w przebiegu której dochodzi do zaburzeń w pracy jelit. Do objawów UBS zaliczane są bóle brzucha, a także biegunki lub zaparcia, w zależności od postaci IBS.
W związku z objawami choroby wyróżnia się jej postaci:
- z dominującym zaparciem (IBS-C),
- z dominującą biegunką (IBS-D),
- mieszana (IBS-M),
- niesklasyfikowana (IBS-U).
Do przyczyn rozwoju zespołu jelita drażliwego zaliczane są zaburzenia funkcjonowania osi mózg-jelito, zaburzenia flory jelitowej oraz alergie pokarmowe. Uważa się, że przyczyn choroby może być wiele.
IBS w ciąży
Zacznijmy od tego, że zmiany hormonalne, zachodzące w organizmie ciężarnej mają duży wpływ na jelita, rozluźniając mięśnie gładkie jelita cienkiego i powodując ich nadmierną kurczliwość. Wiele kobiet ciężarnych w ciąży zaczyna mieć problem z zaparciami, wzdęciami – objawy mogą przypominać zespół jelita drażliwego (IBS). Co więcej, jeśli przed ciążą został zdiagnozowany IBS, to w jej czasie może dojść do zaostrzenia objawów choroby, a także na obecność przewlekłego procesu zapalnego w jelitach przez okres całej ciąży. Taki przewlekły stan zapalny może prowadzić do powikłań ciąży.
Objawy IBS w ciąży
Objawy IBS w ciąży mogą przybrać na sile, co ma związek z oddziaływaniem hormonów. Do objawów IBS zaliczane są:
- ból brzucha,
- przewlekłe zaparcia,
- przewlekłe biegunki,
- naprzemiennie występujące zaparcia i biegunki,
- dolegliwości bólowe brzucha związane z defekacją,
- uczucie niepełnego wypróżnienia,
- obecność śluzu w kale,
- wzdęcia,
- uczucie parcia na stolec, przy niemożności defekacji.
W procesie leczenia IBS ważne jest zarówno postępowanie niefarmakologiczne (jak wdrożenie ruchu, odpowiedniej diety) oraz leczenie farmakologiczne, jak stosowanie leków przeciwbiegunkowych lub zmniejszających zaparcie, rozkurczowych, a także działających przeciwzapalnie. Elementem leczenia są także suplementacja błonnika oraz wysokiej jakości probiotyków.
Warto przy tym podkreślić, że ciężarna nie może przyjmować wszystkich leków ze względu na rozwijający się płód, dlatego w przypadku występowania IBS należy powiedzieć o tym lekarzowi oraz ustalić indywidualnie proces leczenia.
SIBO i IMO – czym są?
SIBO, czyli przerost bakteryjny w jelicie cienkim (ang. small intestinal bacterial overgrowth) oraz IMO, czyli przerost metanogenów (archeonów) w jelicie (ang. intestinal methane overgrowth) to choroby mające związek z przerostem mikroorganizmów bytujących w jelitach. Mikrobiota nadmiernie namnaża się powodując różne dolegliwości i pogarszając komfort życia pacjenta. Nie chodzi tu tylko o proporcje złych i dobrych bakterii, ale ogólnie o ich nadmiar.
Objawy IMO i SIBO
Do najczęstszych objawów IMO i SIBO zaliczamy:
- wzdęcia,
- biegunki,
- zaparcia,
- bóle brzucha,
- objawy niedoborów składników odżywczych,
- przewlekłe zmęczenie,
- pojawiające się zmiany skórne.
Objawy SIBO i IMO są na tyle niespecyficzne, że mogą wskazywać na występowanie innych chorób układu pokarmowego, także na IBS. Aby je zdiagnozować wykonuje się specjalne testy oddechowe – z obciążeniem laktulozą lub glukozą i pomiarem wydychanych gazów – wodoru i metanu.
Powikłania nieleczonego SIBO i IMO
Skutki przerostów bakteryjnych są wielonarządowe i przewlekłe, mogą być szczególnie niebezpieczne na ciężarnych. Do powikłań zaliczane są:
- anemia, która jest niebezpieczna w ciąży, może prowadzić do omdleń, zaburzeń koncentracji, a także do przewlekłego zmęczenia;
- wychudzenie;
- zaburzenia hormonalne;
- zaburzenia w pracy układu odpornościowego;
- nasilenie stanów zapalnych w organizmie;
- zmiany skórne;
- zespół jelita nieszczelnego;
- migreny.
Do powikłań nieleczonych SIBO i IMO zalicza się także niepłodność oraz zanik miesiączki, dlatego kobiety starające się o dziecko muszą zacząć od wyleczenia tych dolegliwości. Warto przy tym pamiętać, że choroby jelit prowadzą do niedoborów w organizmie, co w okresie ciąży jest niebezpieczne dla prawidłowego rozwoju płodu.
Leczenie SIBO i IMO jest obejmuje odpowiednią dietę (tzw. Low foodmap) oraz antybiotykoterapię. Co ważne – kobiety w ciąży, u których stwierdzi się te dolegliwości, powinny poinformować lekarza o swoim stanie, aby móc dobrać odpowiednie, jak najmniej inwazyjne dla płodu leczenie. Kobiety w ciąży muszą pamiętać, aby ich dieta była odpowiednia, najlepiej ułożona przez dietetyka klinicznego. Nieodpowiedni poziom witamin i minerałów w ciąży może prowadzić do modyfikacji wielu procesów metabolicznych i hormonalnych, co z kolei może skutkować rozwojem zaburzeń związanych z niewłaściwą dietą, takich jak otyłość, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca oraz choroby sercowo-naczyniowe. SIBO odpowiada także często za niedobory witamin B12, A i D, które są ważne dla prawidłowego rozwoju płodu.
Choroby jelit w ciąży
Przyszła mama powinna współpracować z ginekologiem i gastrologiem oraz stosować się do ich zaleceń, także dietetycznych. Należy także pamiętać, że zmiany hormonalne zachodzące w organizmie kobiety ciężarnej często mogą sugerować niektóre choroby jelit lub – zaostrzać te już obecne. Warto być czujnym, regularnie wykonywać kontrole oraz nie stresować się, gdyż stres wpływa negatywnie nie tylko na dziecko, ale także na układ pokarmowy i toczące się w nim procesy zapalne.
