Niemowlęta, które urodziły się w sezonie jesienno-zimowym mogą wykazywać objawy uczulenia na wiosnę i w lecie. Należy jednak pamiętać, że prawie cały rok mamy do czynienia z okresem pylenia różnych roślin, zatem nie oznacza to, że dzieci urodzone zimą nie mogą odczuwać skutków alergii. Skąd się bierze alergia i jak ją rozpoznać u maluszka?
Alergia wynika z nieprawidłowej pracy układu odpornościowego – rozwija się wtedy, kiedy układ immunologiczny reaguje na substancje nieszkodliwe, czyli alergeny. Alergenami mogą być pyłki, kurz, sierść zwierząt, kosmetyki, produkty spożywcze czy środki higieniczne. Szacuje się, że u około 33 proc. niemowląt rozwija się alergia na którymś etapie życia.
Pojawienie się objawów alergii może powodować dyskomfort u dziecka, a u rodziców niepokój. Do najczęstszych objawów alergii zalicza się wysypkę na skórze, katar sienny (alergiczny), kaszel, biegunkę. Objawy uzależnione są od rodzaju alergenu – przykładowo alergia na białko mleka krowiego będzie dawała objawy w postaci biegunki, wzdęcia, bólu brzucha i zmian skórnych, natomiast alergia na pyłki najczęściej objawia się katarem i kaszlem oraz zapaleniem spojówek.
U niemowląt zmiany skórne w postaci wyprysku są pierwszym objawem alergii, przy czym zmiany te mogą zanikać, a alergia będzie objawiać się w inny sposób, np. pod postacią kaszlu lub kataru. Maluszka należy zatem obserwować, a szczególnie wyczuleni powinni być rodzice, którzy sami cierpią na alergie. W takiej sytuacji ryzyko, że dziecko również będzie alergikiem wzrasta.
U niemowląt objawy alergii mogą przypominać objawy infekcji – pojawiają się wtedy katar, suchy kaszel, lekko podwyższona temperatura ciała, duszności, drapanie w gardle. Rozpoznanie i odróżnienie alergii od infekcji bywa więc trudne.
Czy alergii można zapobiec?
Badania pokazują, że dzieci wychowujące się na wsi, gdzie mają kontakt ze zwierzętami, rzadziej wykazują objawy alergii. Dzieje się tak, ponieważ ich układ odpornościowy jest stymulowany. To jednak nie oznacza, że wśród nich nie ma alergików. Należy także pamiętać, że na rozwój alergii mają wpływ czynniki środowiskowe, takie jak np. zanieczyszczenia powietrza. Istotnym czynnikiem w stymulowaniu układu immunologicznego dziecka jest z pewnością karmienie piersią.
Rozwojowi alergii może sprzyjać zbyt sterylne środowisko, w którym wychowujemy dziecko. Układ odpornościowy powinien mieć kontakt z różnymi substancjami, aby móc je prawidłowo identyfikować.
Jak rozpoznać alergię?
Rodzic powinien obserwować dziecko i jego reakcje na otoczenie – zaniepokoić powinno częste „seryjne” kichanie, częsty katar, infekcje przebiegające bez gorączki, wysypka skórna, kolki, biegunki, mdłości, a także nadmierna senność. Warto wiedzieć, że nieleczona alergia może z czasem doprowadzić do astmy oskrzelowej, tym bardziej nie powinno się bagatelizować żadnych symptomów.
Testy alergiczne wykonywane są dopiero u dzieci, które ukończyły 3. rok życia. Obserwacje rodziców będą więc bardzo pomocne podczas wizyty u alergologa. Do alergologa na NFZ można zapisać się po otrzymaniu skierowania od pediatry, dlatego wszystkie niepokojące symptomy należy zawsze z nim konsultować.
Czy można pomóc dziecku z alergią?
Rodzice dziecka, które cierpi na alergie, nie są całkowicie bezradni – mogą próbować pomóc dziecku i przede wszystkim ograniczać kontakt z alergenami. W sytuacji, kiedy dziecko źle reaguje na pyłki roślin, powinno się rezygnować ze spacerów, zwłaszcza w parkach, w których te rośliny mogą rosnąć. Warto także śledzić komunikaty związane z pyleniem roślin, ponieważ sezon na pyłki zależy nie tylko od pory roku, ale i od położenia geograficznego. Trzeba o tym pamiętać planując wakacje z małym alergikiem.
Dzieciom uczulonym na roztocza kurzu domowego pomaga częste sprzątanie oraz pozbycie się z domu dywanów, nadmiaru koców i poduszek czy zasłon. Roztocza są mikroskopijne, a uczulają nie tyle one same, co ich odchody. Lubią ciemne i ciepłe miejsca, takie jak pościel, materace, poszewki, kanapy, zasłony. Roztocza zabija pranie w temperaturze 60 stopni oraz odkurzanie, dlatego warto odkurzać materac i często zmieniać pościel. Niestety roztocza lubią także pluszaki, ale w tym wypadku można się ich pozbyć poprzez mrożenie misiów – niskie temperatury także pomagają w pozbyciu się roztoczy.
W domu małego alergika warto często wietrzyć oraz zainwestować w oczyszczacz powietrza z funkcją usuwania alergenów z powietrza.
Jeśli maluch cierpi na alergie pokarmowe, rodzice powinni bacznie obserwować jego reakcje po spożyciu różnych pokarmów i zapisywać sytuacje, kiedy pojawiły się objawy. Alergolodzy zalecają prowadzenie dzienniczka, w którym zapisywane będą spożyte pokarmy. Ułatwia to identyfikację objawów, które mogą występować z opóźnieniem. Leczenie alergii pokarmowych polega na unikaniu alergenów zawartych w pokarmach.
Pomocne zasady postępowania w przypadku alergii:
- Unikaj świeżo skoszonej trawy.
- Na spacer najlepiej wychodzić tuż po deszczu, wtedy stężenie pyłków w powietrzu jest mniejsze.
- Unikaj wietrzenia mieszkania w sezonie pylenia.
- Nie susz prania na zewnątrz – pyłki osiądą na ubraniach i spowodują alergię.
- Podczas jazdy samochodem ustaw zamknięty obieg powietrza i nie otwieraj okien, dzięki temu pyłki nie przedostaną się do wnętrza.
- Ogranicz poranne aktywności na świeżym powietrzu – rano jest dużo pyłków.
Alergia pokarmowa u niemowlęcia
Alergia pokarmowa dotyka około 6-8 proc. dzieci, przy czym za jej pojawienie się odpowiada nie tylko układ odpornościowy, ale także niedojrzały układ pokarmowy. Zazwyczaj pierwsze objawy alergii pokarmowej pojawiają się między 2. a 3. miesiącem życia lub podczas rozszerzania diety, czyli między 4. a 6. miesiącem.
Alergia pokarmowa może objawiać się biegunką (nawet z domieszką krwi lub śluzu), kolkami, wzdęciami, zmianami skórnymi (suchością skóry, czerwonymi ogniskami suchej skóry ze stanem zapalnym – zmianami atopowymi w zgięciach kolan i łokci oraz na policzkach), wymiotami, ulewaniem, bólem brzucha. Mogą także pojawiać się dolegliwości ze strony układu oddechowego: sapka, katar, kaszel. Dziecko, które cierpi na alergię pokarmową może być niespokojne, płaczliwe i mieć problemy ze snem.
Leczenie alergii
Leczenie alergii polega często na podawaniu preparatów antyhistaminowych – bez względu na to, czy są dostępne bez recepty czy na receptę należy je podawać dziecku po konsultacji z lekarzem. W leczeniu alergii wziewnej najczęściej leki antyhistaminowe podaje się doustnie lub donosowo. Ważne, aby podjąć leczenie, gdyż nieleczona alergia może prowadzić do rozwoju astmy oskrzelowej.
Dzieciom po 5. roku życia alergolog może zalecić terapię odczulania.
Co najczęściej uczula?
- Pyłki drzew: leszczyny, olchy, brzozy, topoli, dębu, platanu.
- Pyłki traw: kupkówki pospolitej, wiechliny łąkowej, tymotki. W Polsce rośnie około 200 gatunków traw i wszystkie mogą uczulać.
- Pyłki chwastów: bylicy, babki, szczawu, pokrzywy, komosy i ambrozji.
- Uczulać mogą także pleśnie – zarodniki grzybów pleśniowych. Są one obecne na roślinach, owocach, warzywach, a także w klimatyzacji! Alergia na pleśnie jest całoroczna, ponieważ grzyby nas otaczają.
- Odchody roztoczy kurzu domowego.
Dieta a alergia
Alergicy mają większe problemy z odpornością, gdyż dysfunkcje układu immunologicznego przekładają się na prawidłowe funkcjonowanie całego organizmu. Odporność dziecka można podnieść poprzez odpowiednie żywienie, które jest ważne szczególnie w pierwszych latach życia. Eksperci podkreślają, że ogromny wpływ na prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego ma karmienie piersią, przynajmniej przez pierwsze 6 miesięcy życia dziecka.
Jeśli dziecko cierpi na alergie pokarmowe należy przestrzegać diety eliminacyjnej, przy czym warto zadbać, aby dieta była odpowiednio zbilansowana. W tym celu warto skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem, aby w diecie małego alergika nie zabrakło ważnych dla jego rozwoju witamin i minerałów. Nie wolno eliminować wszystkich pokarmów potencjalnie alergizujących, gdyż może to doprowadzić do znacznych niedoborów!
Pamiętaj także, że w diecie dziecka nie powinno być nadmiaru cukrów prostych, a napojem polecanym do picia jest woda niegazowana.
