Potówki to niewielkie pęcherzyki, wypełnione w środku płynem. Pojawiają się zarówno u niemowląt, dzieci, jak i dorosłych, na skutek nadmiernego pocenia w wyniku przegrzania organizmu oraz zatkania gruczołów potowych. Same potówki nie są groźne, natomiast należy uważać, aby maluszek ich nie rozdrapał – wtedy istnieje ryzyko zakażenia bakteryjnego.
Potówki u niemowląt mogą występować nawet na buzi – objawiają się pod postacią pęcherzyków z płynem lub białawych krostek. Pojawić się mogą na całym ciele, szczególnie na szyi, karku, klatce piersiowej, na pośladkach, w zgięciach łokci, na plecach. Nie wymagają leczenia, zmiany ograniczają się samoistnie.
Skąd się biorą potówki?
Potówki powstają w wyniku nadmiernego pocenia, w wyniku przegrzania organizmu, podczas wysokich temperatur, a także na skutek zatkania gruczołów potowych. Najczęściej pojawiają się u maluszków do 6. miesiąca życia, ale występują też u dzieci starszych, a nawet u dorosłych.
Do powstawania potówek u dorosłych predysponują: cukrzyca, nadczynność tarczycy, zaburzenia hormonalne, stres, infekcje z wysoką gorączką oraz otyłość. Co ciekawe mogą pojawić się także w miejscu tatuażu na skutek zatkania lub uszkodzenia ujść gruczołów łojowych podczas zabiegu.
Rodzaje potówek
Wyróżnia się trzy rodzaje potówek: zwykłe, czerwone oraz głębokie. Jak je odróżnić?
Potówki zwykłe powstają na skutek zablokowania gruczołów potowych. Objawiają się w postaci białych malutkich (do 2 mm) krostek lub jasnych, a nawet przeźroczystych pęcherzyków z wydzieliną w środku. Nie występuje przy nich stan zapalny skóry, czyli nie są zaczerwienione. Potówki zwykłe pękają samoistnie.
Potówki czerwone powstają na skutek zablokowania przewodu gruczołu potowego w głębszej warstwie naskórka. Mają postać czerwonych grudek i na ogół nie występują u dzieci, tylko u osób dorosłych. Jeśli pojawiają się u dziecka to lokalizują się w pachwinach i pod pachami oraz na karku. Towarzyszy im uczucie pieczenia.
Potówki głębokie powstają na skutek uszkodzenia przewodu wyprowadzającego gruczołu potowego, czyli występują w skórze. Ich pojawienie się może całkowicie zablokować wydzielanie potu – mają postać białych grudek, są jednak większe od zwykłych potówek. Najczęściej występują u mieszkańców rejonów tropikalnych.
Może wystąpić jeszcze jeden rodzaj potówek, a mianowicie potówki ropne – przekształcają się one ze zwykłych potówek w wyniku zakażenia bakteryjnego. Objawiają się pojawieniem się ropy w zmianach skórnych.
Jak odróżnić potówki od innych zmian skórnych?
Potówki pojawiają się zazwyczaj latem, kiedy panują wysokie temperatury i łatwo o przegrzanie organizmu. W zimie mogą wystąpić u dzieci, które są przegrzewane, czyli za ciepło ubierane w stosunku do temperatury panującej na zewnątrz lub w domu. Przypomnijmy, że optymalna temperatura w domu nie powinna przekraczać 20 stopni Celsjusza. Na ogół nie ma problemów z rozpoznaniem potówek, ale podobne dolegliwości mogą powodować inne choroby skóry, więc zawsze warto, aby zmiany ocenił pediatra lub lekarz rodzinny.
Jakie choroby skóry łatwo pomylić z potówkami:
- zapalenie mieszków włosowych – objawia się również w postaci białych lub jasnych krostek, ale występuje na owłosionej skórze głowy lub kończyn. Zapalenie mieszków włosowych pojawia się u osób dorosłych najczęściej podczas urazu, np. podczas golenia lub depilacji. U dzieci może wystąpić w wyniku reakcji skórnej na promienie UV;
- trądzik noworodkowy lub niemowlęcy – zmiany skórne mają postać małych grudek zlokalizowanych na czole, policzkach oraz nosie, pojawia się także przerost gruczołów łojowych. Trądzik niemowlęcy lub noworodkowy powinien zostać skonsultowany z lekarzem, ale na ogół ma łagodny przebieg. Na jego powstanie nie ma wpływu przegrzewanie dziecka lub upały panujące latem.
Czy potówki są groźne?
Potówki nie są zmianami groźnymi, o ile dziecko lub dorosły ich nie rozdrapie i nie dojdzie do zakażenia bakteryjnego. Jeśli doszło do zainfekowania zmiany bakteriami, to z dużym prawdopodobieństwem pojawią się objawy dodatkowe, np. ropa, świąd i zaczerwienienie. W tej sytuacji warto, aby zmianę ocenił lekarz i zaordynował odpowiednie leczenie.
Po ilu dniach powinny zniknąć potówki?
Potówki, przy zmianie pielęgnacji skóry i unikaniu przegrzewania, powinny zniknąć samoistnie po 3-4 dniach.
Grzybica pochwy – leczenie
Leczenie grzybicy pochwy odbywa się pod kontrolą lekarza, który wypisuje receptę na odpowiednie leki – najczęściej stosowane są preparaty działające miesjcowo, czyli: nystatyna, natamycyna, klotrimazol, lub flukonazol i itrakonazol stosowane doustnie.
U kobiet w ciąży odpowiedni preparat dobiera lekarz – leczenie jest niezbędne, aby nie doszło do komplikacji i zarażenia dziecka podczas porodu.
W przypadku wątpliwości odnośnie tego, czy zakażenie ma charakter grzybiczy lub bakteryjny wykonuje się badania dodatkowe, w postaci wymazu z pochwy lub biocenozy pochwy. Może okazać się, że infekcja ma charakter mieszany, tzn. bakteryjny i grzybiczy.
Podczas leczenia zalecane jest, aby partner kobiety również przyjmował leki przeciwgrzybicze, nawet jeśli nie występują u niego objawy. Na czas leczenia zalecana jest wstrzemięźliwość seksualna oraz stosowanie probiotyków ginekologicznych (miejscowo lub doustnie). Probiotyki warto przyjmować także po zakończeniu kuracji.
Jak zapobiegać potówkom?
Potówki powinny zniknąć same i już nie powrócić, jeśli zmienimy zasady pielęgnacji. Przede wszystkim należy:
- Unikać przegrzewania dziecka, zarówno w domu, jak i na zewnątrz. Dziecko powinno być ubierane adekwatnie do temperatury. Zasada ubierania dzieci polega na zakładaniu im jednej warstwy ubrań więcej, niż sobie samym. Dodatkowo powinny być ubierane na cebulkę, aby zawsze można było zdjąć coś, co powoduje, że dziecko się poci. Jak rozpoznać, że dziecku jest za gorąco? Należy przyłożyć palce do karku – jeśli jest zimny, to znaczy, że maluszkowi może być za chłodno. Z kolei wilgotny kark świadczy o tym, że dziecku jest gorąco i nadmiernie się poci.
- Kolejną zasadą jest zakładanie lekkiej i przewiewnej odzieży, najlepiej bawełnianej. Powinno się unikać obcisłych ubrań i tych wykonanych z materiałów syntetycznych.
- Niemowlętom i małym dzieciom należy często zmieniać pieluszki oraz oczyszczać skórę pupy odpowiednimi preparatami lub chusteczkami.
- Nie powinno się przesadnie natłuszczać skóry dziecka, aby nie zatykać gruczołów łojowych. Ponadto należy stosować wyłącznie kosmetyki dopasowane do wieku maluszka.
- Jeśli panuje upał – warto dziecko „wietrzyć”, dotyczy to zwłaszcza zdejmowania pieluszki.
Sposoby na potówki
Jeśli potówki już się pojawiły na skórze, to należy odpowiednio o nią zadbać, aby malec nie odczuwał dyskomfortu związanego ze zmianami. W tym celu należy przede wszystkim unikać kosmetyków, które mogą zatykać gruczoły łojowe.
Po konsultacji z lekarzem można zastosować specjalne kremy dla dzieci zawierające w swoim składzie cynk, który wysusza skórę, zapobiegając powstawaniu kolejnych potówek. Polecane jest także dodawanie do kąpieli dziecka niewielkiej ilości naparu z rumianku lub nagietka, przy czym taka kąpiel nie powinna trwać dłużej niż 10 minut. Warto także przemywać skórę z potówkami gazikiem nasądzonym przegotowaną i letnią wodą.
Jeśli potówki nie znikają lub pojawia się ropa, zaczerwienienie i świąd, należy jak najszybciej pokazać zmiany pediatrze.
