Kiedy dochodzi do zapłodnienia oznaki ciąży są słabo zauważalne. Jeśli już występują, to na ogół około 10 dni od zapłodnienia, przy czym wiele kobiet nie zauważa żadnych zmian w organizmie. O zauważalnych zmianach można mówić zazwyczaj w okresie od 4 do 6 tygodni od zapłodnienia.
Jakie są pierwsze objawy ciąży?
Za objaw wskazujący na ciążę uznawane jest krwawienie implantacyjne związane z zagnieżdżaniem się zarodka w macicy (na ogół występuje około tygodnia po zapłodnieniu). Nie jest ono obfite i nie zawsze występuje, więc to nie jedyny wyznacznik, że doszło do zapłodnienia. Warto także pamiętać, że u niektórych kobiet miesiączka występuje nawet przez pierwsze 3-4 miesiące od zapłodnienia.
Do pozostałych objawów ciąży zaliczane są:
- poranne mdłości – są one związane z wysokim stężeniem gonadotropiny kosmówkowej (hCG), czyli hormonu produkowanego po zapłodnieniu przez kosmówkę. Nudności i wymioty pojawiają się zazwyczaj rano, kiedy stężenie hormonu jest najwyższe. Częściej poranne mdłości występują u kobiet, które są po raz pierwszy w ciąży;
- zawroty głowy i omdlenia – zawroty głowy i omdlenia są konsekwencją zmian w krążeniu krwi. Ciśnienie tętnicze spada, co może skutkować omdleniami i zawrotami głowy;
- wzmożone łaknienie – często w pierwszych tygodniach ciąży pojawia się tzw. wilczy apetyt;
- niechęć do niektórych dań lub napojów – wiele kobiet ciężarnych odczuwa wstręt do do tej pory lubianych potraw lub napojów, np. do kawy;
- ból piersi – bardzo często na początku ciąży pojawia się ból i obrzmienie piersi, co jest efektem zmian hormonalnych;
- ciemniejsze sutki – to również efekt zmian hormonalnych;
- senność – w związku z gwałtownym wzrostem progesteronu na początku ciąży przyszła mama może być senna i zmęczona;
- ból brzucha lub podbrzusza przypominający ten poprzedzający miesiączkę;
- wrażliwość na zapachy – np. perfumy, zapachy z lodówki, dym papierosowy;
- częstomocz – spowodowany powiększającą się macicą;
- zaparcia – wzrost stężenia progesteronu zmniejsza napięcie mięśni gładkich jelita grubego, co prowadzi do osłabienia perystaltyki oraz zwiększonego wchłaniania wody. Ciężarne mogą cierpieć na zaparcia przez cały okres ciąży;
- wydzielina z pochwy – w ciąży wydzieliny jest więcej, na co również wpływ mają zmiany hormonalne w organizmie ciężarnej.
Wstępne oznaki ciąży są bardzo subtelne i kobiety, które nie podejrzewają, że doszło do zapłodnienia mogą je łatwo przeoczyć lub pomylić z przeziębieniem lub zatruciem pokarmowym. W przypadku nieregularnych miesiączek panie mogą bardzo długo nie wiedzieć, że są w ciąży. Najlepszym sposobem, aby potwierdzić lub wykluczyć ciążę jest wykonanie testu ciążowego – ich skuteczność jest wysoka. Najlepiej wykonać badanie hormonu beta-HCG z krwi.
W przypadku wyniku pozytywnego na teście ciążowym należy umówić się na wizytę do ginekologa. Dopiero na USG przezpochwowym lekarz jest w stanie stwierdzić ciążę i zauważyć bicie serca zarodka. Niestety wiele wymienionych objawów ciąży może oznaczać także rozwój ciąży pozamacicznej.
Jakie badania wykonać, jeśli kobieta jest w ciąży?
Kiedy kobieta orientuje się, że jest w ciąży, powinna udać się do ginekologa. Pierwsze badania należy wykonać do 10. tygodnia ciąży. Wizyta u ginekologa będzie obejmowała badanie ginekologiczne, badanie piersi oraz pomiar masy ciała i ciśnienia krwi. Lekarz ma obowiązek poinformować o zalecanych szczepieniach w czasie ciąży oraz wypisać skierowanie na badania krwi i moczu.
Jeśli w ciągu 6 miesięcy przed pierwszą wizytą w ciąży u ginekologa nie była pobierana cytologia – lekarz pobierze wymaz do badania.
Pierwsze badania krwi w ciąży obejmują:
- ustalenie grupy krwi,
- wykonanie badania w kierunku zakażenia kiłą (VDRL),
- zbadanie nosicielstwa wirusów HIV, HCV,
- sprawdzenie przeciwciał w kierunku toksomplazmozy i różyczki,
- badania hormonów tarczycowych FT3 i FT4 oraz poziomu TSH
- pomiar stężenia glukozy we krwi.
Badanie moczu w ciąży będzie wykonywane często, gdyż kobiety spodziewające się dziecka są bardziej narażone na wystąpienie zakażenia układu moczowego (ZUM). Zakażenie bardzo często przebiega bezobjawowo, stąd kobieta będzie otrzymywać skierowanie na badanie moczu podczas każdej wizyty kontrolnej w u ginekologa.
Do innych ważnych badań w ciąży należą badania prenatalne, badania USG oraz test obciążenia glukozą mający wykryć cukrzycę ciążową, jeśli taka występuje. Badanie w kierunku cukrzycy wykonywane jest pomiędzy 24. a 26. tygodniem ciąży i polega na pobraniu krwi na czczo, a następnie na wypiciu specjalnego roztworu 75 g glukozy. Krew pobierana jest kolejno po godzinie i po dwóch godzinach od wypicia roztworu.
Badania USG w ciąży:
- pierwsze badanie USG wykonuje się zwykle przed 10. tygodniem ciąży, jest to USG dopochwowe. Lekarz może wtedy stwierdzić, czy doszło do zagnieżdżenia się zarodka,
- drugie badanie USG wykonuje się między 11. a 14. tygodniem ciąży. Podczas badania wstępnie ocenia się rozwój wszystkich narządów płodu oraz określa się ryzyko wystąpienia najczęstszych wad genetycznych (np. zespół Downa),
- trzecie badanie, tzw. „połówkowe” wykonuje się między 18. a 22. tygodniem ciąży. Pozwala na szczegółową ocenę budowy anatomicznej płodu, wykrycie ewentualnych wad wrodzonych, określenie masy płodu i wieku ciążowego. Podczas badania można także poznać płeć dziecka,
- czwarte USG wykonuje się pomiędzy 28. a 32. tygodniem ciąży. Podczas badania lekarz określa ułożenie płodu oraz jego masę.
Pierwsze objawy ciąży to dopiero początek zachodzących w organizmie kobiety zmian. Bardzo ważne jest przy tym kontrolowanie tarczycy, która ma duży wpływ na rozwój płodu. W przypadku wystąpienia zbyt wysokiego poziomu TSH w pierwszych badaniach krwi należy udać się do endokrynologa.
