Dzieci rodzą się z naturalną ochroną skóry i nie ma potrzeby kąpać ich zaraz po porodzie ani w ciągu pierwszych dób pobytu na tym świecie. Jest to nawet niewskazane, zwłaszcza w szpitalu – maź płodowa, która znajduje się na skórze noworodka jest naturalną barierą ochronną, która powinna pozostać na skórze maluszka jak najdłużej. Pierwsza kąpiel dziecka powinna odbyć się dopiero w domu.
Dlaczego dziecko nie powinno być kąpane w szpitalu?
Przede wszystkim dlatego, że dziecko rodzi się z naturalną ochroną, którą jest maź płodowa. To biała, lepka maź, która znajduje się na całym ciele. Chroni ona skórę dziecka jeszcze w czasie pobytu w łonie matki. Z czasem mazi płodowej jest coraz mniej, dlatego dzieci urodzone po terminie są pokryte mniejszą ilością mazi płodowej niż te urodzone o czasie.
Według badań maź płodowa jest naturalną ochroną organizmu, pełni funkcje immunologiczne, dlatego nie warto jej usuwać w szpitalu, gdzie dziecko jest narażone na kontakt z bakteriami i wirusami, a przez co jest podatniejsze na infekcje. Uważa się także, że maź płodowa ma wpływ na miękkość skóry dziecka i jej elastyczność.
Maź płodowa powinna się wchłonąć w skórę w przeciągu pierwszej doby życia dziecka. Mogą pozostać jej fragmenty w fałdkach skóry, ale zamiast je myć czy przecierać, lepiej rozsmarować maź na skórę w okolicy.
Z czego składa się maź płodowa?
Maź płodowa to głównie woda, białka, przeciwciała i immunoglobuliny, które chronią skórę dziecka przez rozwojem bakterii i wirusów. Obecność mazi obniża pH skóry na kwaśne, ponieważ takie środowisko jest najmniej korzystne dla rozwoju bakterii i wirusów.
Po rozpoczęciu karmienia piersią pH skóry wraca do normy, ale wtedy funkcje ochronne przejmuje układ odpornościowy stymulowany przez przeciwciała zawarte w pokarmie matki.
Dziecko powinno być blisko mamy
Maluszki tuż po narodzinach mają problem z regulowaniem temperatury ciała. Zabranie dziecka do kąpieli sprawia, że potrzebuje ono bardzo dużo energii na utrzymanie prawidłowej ciepłoty. Tak naprawdę najlepszym miejscem dla dziecka tuż po narodzinach jest pierś matki – noworodek zaraz po porodzie powinien znaleźć się na brzuchu matki i podjąć pierwsze próby ssania jej piersi. Następnie powinien być osuszony i ułożony u matki w kontakcie skóra do skóry.
Co w przypadku, kiedy dziecko odda smółkę (tak nazywana jest pierwsza kupka) i się wybrudzi? Zaleca się przetarcie ud i pupy dziecka mokrą pieluchą, ale nie kąpanie go. Przez pierwsze doby pobytu w szpitalu dziecku bez kąpieli nic nie będzie. Matka natomiast, jeśli czuje się dobrze i chce się odświeżyć po porodzie, może to zrobić zostawiając maluszka z tatą.
Czy matka może domagać się kąpieli dziecka?
Tak, dziecko w szpitalu może zostać wykąpane na życzenie.
W niektórych szpitalach mamy nie są informowane o zaletach obecności mazi płodowej na skórze maluszka, przez co mogą domagać się kąpieli. Nie powinna ona jednak nastąpić wcześniej niż dobę po porodzie. Zalecenia Światowej Organizacjo Zdrowia (WHO) mówią jasno, że dziecko nie powinno być kąpane wcześniej niż 6 godzin po porodzie, a najlepiej zaczekać do 24 godzin.
Pobyt w szpitalu po porodzie trwa zazwyczaj 3 doby – w ich trakcie położna codziennie przychodzi zważyć dziecko i odbyć toaletę pępka, przy okazji pokazując mamie, jak dbać o kikut pępowiny zanim nie odpadnie. Zazwyczaj w trakcie tych wizyt pada pytanie o możliwość kąpieli dziecka (minimum dobę po porodzie), ale to od matki zależy, czy się na nią zdecyduje.
Czy po cesarskim cięciu dziecko można wykąpać?
Cesarskie cięcie czy poród naturalny nie mają wpływu na zalecenia odnośnie kąpieli dziecka – nie powinna ona odbywać się w szpitalu. Dziecko urodzone cesarskim cięciem również jest „powleczone” mazią płodową i powinna ona pozostać na skórze jak najdłużej.
Warto tu zaznaczyć, że w trakcie porodu naturalnego dziecko przechodzi przez kanał rodny kobiety, a jego skóra jest kolonizowana przez bakterie, które znajdują się drogach rodnych kobiety. To pierwsza flora bakteryjna, z którą dziecko ma kontakt. W trakcie cesarskiego cięcia maluszek nie zdobywa tej ochrony, a więc maź płodowa jest jedynym sposobem na uniknięcia zakażenia. W przypadku cesarskiego cięcia dziecko tym bardziej nie powinno być więc kąpane w szpitalu.
Kąpiel dziecka w przypadku porodu domowego
Jeśli poród odbył się w domu dziecko można wykąpać po pierwszej dobie życia. Ma to związek z flora bakteryjną domowników, która nie zagraża dziecku. Pozostawienie mazi płodowej na skórze dziecka ma duże znaczenie w warunkach szpitalnych, gdzie dziecko jest narażone na oddziaływanie różnych bakterii i wirusów. W domu ryzyko kontaktu z patogenami jest znacznie mniejsze.
