Ochrona krocza podczas porodu polega na tym, że zabieg nacięcia wykonywany powinien być jedynie w sytuacji konieczności. Decyzję podejmuje lekarz ginekolog-położnik w zależności od przebiegu akcji porodowej i ewentualnej konieczności użycia kleszczy lub wyciągu próżniowego. Ochrona krocza podczas porodu nie zależy więc tylko od rodzącej, ale warto wiedzieć, że krocze można przygotować do porodu, co znacznie zmniejsza ryzyko nacięcia.
Ochrona krocza podczas porodu – czy nacięcie jest niezbędne?
Nacinanie krocza podczas porodu nie jest zabiegiem niezbędnym, nie powinno być wykonywane rutynowo. Jest nawet niezalecane jeśli sytuacja tego nie wymaga – takie stanowisko prezentuje Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) oraz American College of Obstetricians and Gynecologists.
Są jednak sytuacje, w których nacięcie krocza powinno mieć miejsce i zaliczamy do nich:
- natychmiastowe zakończenie porodu ze względu na zagrożenie dziecka,
- zastosowanie kleszczy lub wyciągacza próżniowego,
- brak podatności na ochronę tkanek krocza,
- wyczerpanie rodzącej.
Polskie prawo nakłada na personel medyczny (Ustawa z dnia 6 listopada 2008 roku o prawach pacjenta) obowiązek poinformowania rodzącej o proponowanym zabiegu nacięcia krocza, a kobieta ma prawo odmówić. Należy jednak mieć świadomość, że zgoda ta dotyczy tylko planowanego przebiegu porodu, bez powikłań i bez ryzyka. W sytuacji zagrożenia zdrowia i życia matki i dziecka personel medyczny może dokonać nacięcia bez zgody kobiety.
Nacięcie krocza – możliwe powikłania i korzyści
Zabieg nacięcia krocza niesie ze sobą zarówno korzyści, jak i możliwe powikłania. Do korzyści zaliczamy:
- skrócenie czasu trwania drugiego okresu porodu,
- możliwość łatwego zszycia krocza w porównaniu z raną po pęknięciu.
Powikłania po nacięciu krocza:
- zakażenie rany,
- dłuższe gojenie rany,
- bolesność krocza,
- uszkodzenie ścian pochwy, zwieracza i odbytu,
- pojawienie się krwiaka,
- nadmierne krwawienie,
- w przyszłości: ból podczas stosunku, endometriozę w bliźnie po szyciu, przetoki odbytniczo-pochwowe oraz wysiłkowe nietrzymanie moczu.
Nacięcie krocza nie zmniejsza ryzyka:
- pęknięcia III i IV stopnia,
- nietrzymania gazów i stolca,
- uszkodzeń mięśni dna miednicy,
- obniżenia się napięcia mięśni dna miednicy,
- obrażeń płodu.
Co zamiast nacięcia? Ochrona krocza, czyli masaż
Masaż krocza ma na celu uelastycznić ściany pochwy i przygotować je na wysiłek, jakim będzie poród. Masaż można stosować już od początku III trymestru ciąży, zalecane jest jego codzienne wykonywanie od 35. tygodnia ciąży.
Masaż krocza powinien być przeprowadzany w wygodnej pozycji, najlepiej półsiedzącej i polegać na wprowadzeniu do pochwy dwóch palców na głębokość około 3 cm, oraz następnym rozciąganiu jej w kierunku odbytu. Pojawienie się pieczenia jest naturalne – wtedy należy przytrzymać palce na chwilę w danym miejscu i poczekać, aż pieczenie ustanie. Masaż krocza powinien trwać do 10 minut. Do jego wykonania warto używać olejków nawilżających o naturalnym składzie.
Ponadto warto wykonywać ćwiczenia mięśni dna miednicy już we wczesnych miesiącach ciąży – poprawiają ukrwienie tkanek, uelastyczniają i wzmacniają mięśnie. Polegają one na napinaniu i rozluźnianiu mięśni, wykonuje się je seriami po kilka powtórzeń.
Ochrona krocza podczas porodu – co robić?
Podczas porodu również można zadbać o to, aby zminimalizować ryzyko pęknięcia krocza lub konieczności jego nacięcia. Co zatem robić?
- Pozycja wertykalna – jeśli to możliwe w trakcie parcia przyjmij pozycję wertykalną. Dzięki niej nacisk na tkanki krocza jest rozłożony równomiernie.
- W II okresie porodu na krocze warto położyć ciepły kompres lub zanurzyć się w wodzie, co przynosi ulgę i rozluźnia tkanki.
- Współpraca z położną.
- Używanie żelu zmniejszającego siłę tarcia wewnątrz kanału rodnego.
Naturalna ochrona krocza
Natura zadbała o krocze podczas porodu – w warunkach fizjologicznych główka dziecka podczas parcia przesuwa się do przodu, a następnie w czasie przerwy między kolejnym parciem cofa odrobinę do tyłu. Proces ten pomaga w przygotowaniu pochwy do osiągnięcia niezbędnego rozmiaru do porodu.
Co dalej?
O krocze należy zadbać po porodzie i w okresie połogu. Bardzo ważne jest unikanie dźwigania ciężkich przedmiotów, pochylania się – co utrudnia mięśniom miednicy i więzadłom powrót do wcześniejszej elastyczności. Należy także wykonywać ćwiczenia dna miednicy, aby uelastycznić rozciągnięte w czasie ciąży tkanki.
W przypadku naciętego lub pękniętego krocza trzeba odpowiednio pielęgnować ranę. Konieczne jest częste wietrzenie krocza, pielęgnowanie rany poprzez podmywanie jej po każdym oddaniu moczu lub stolca (najlepiej wodą z hipoalergicznym mydłem). Do osuszania rany należy używać jednorazowych ręczników papierowych.
Podczas połogu kobieta powinna korzystać z bawełnianych wkładek higienicznych i pamiętać o ich częstej wymianie.
