Nauczenie się poprawnej techniki oddychania podczas porodu znacznie poprawia komfort kobiety, łagodząc ból związany ze skurczami. Tego, jak oddychać podczas porodu przyszłe mamy uczą się najczęściej w szkole rodzenia. O oddech warto zadbać już na samym początku ciąży i nauczyć się prawidłowego sposobu dotleniania organizmu.
Dlaczego od samego początku ciąży? W ciele przyszłej mamy zachodzą zmiany związane z ciążą – zwiększa się objętość krwi, a w związku z tym serce pracuje dużo szybciej, co powoduje wzrost tętna. Układ oddechowy musi natlenować krew, więc oddech przyszłej mamy przyspiesza. Dodatkowo wzrasta stężenie progesteronu, hormonu stymulującego m.in. ośrodek oddechowy, co również przekłada się na przyspieszenie oddechu.
W trakcie ciąży macica zaczyna się powiększać i uciskać na przeponę. Kobiety zazwyczaj oddychają naturalnie torem piersiowym, wdechy są krótkie, a dolne części płuc są praktycznie nieużywane. Razem z powiększającym się brzuchem oddychanie staje się coraz trudniejsze. Ciężarne kobiety często skarżą się na uczucie duszności, czy zadyszki. Inaczej kwestia oddechu wygląda u mężczyzn, którzy zazwyczaj oddychają tylko przeponowo.
Nauczenie się prawidłowej techniki oddechowej sprawia, że organizm jest dobrze dotleniony, a kobieta nie jest aż tak zmęczona – objawy niedotlenienia w postaci przewlekłego zmęczenia często pojawiają się zwłaszcza w III trymestrze ciąży. Nauczenie się poprawnych technik oddechowych może temu zapobiec lub znacznie zmniejszyć dolegliwości.
Jak prawidłowo oddychać podczas porodu?
Podczas porodu powinno się oddychać przeponowo. Co to oznacza? Powietrze powinno być wciągane głęboko, z użyciem przepony, dzięki czemu wypełnia całą powierzchnię płuc. Głęboki i pełny wdech sprawia także, że komórki są lepiej dotlenione. Większość kobiet oddycha na co dzień torem piersiowym – rozpoznać go można po unoszeniu się tylko klatki piersiowej przy wdechu. Tor brzuszny, czyli oddychanie przeponowe charakteryzuje się widocznym uniesieniem brzucha. Można zauważyć je u mężczyzn, którzy najczęściej oddychają właśnie przeponowo.
Jak rozpoznać prawidłowy oddech?
Kobiety ciężarne często prawidłowej techniki oddychania uczone są podczas zajęć w szkole rodzenia. To nie jedyna zaleta tych zajęć – dzięki uczęszczaniu do szkoły rodzenia kobieta zdobywa wiedzę na temat przebiegu porodu, możliwych komplikacji, a także opieki nad maluszkiem i zadbania o siebie w okresie połogu. Podczas zajęć przyszłe mamy dostają też wskazówki odnośnie laktacji.
W szkołach rodzenia kobiety uczone są techniki oddychania przeponowego w pozycji leżącej – należy ułożyć się na plechach, zrelaksować, a następnie ułożyć ręce na brzuchu i wziąć spokojny, miarowy, głęboki wdech nosem. Brzuch ciężarnej powinien unieść się ku górze, to znak, że oddech został poprowadzony prawidłowym torem. Bardzo często samo dziecko daje mamie znak, że ma więcej tlenu robiąc się aktywne w brzuchu podczas prób oddychania przeponowego.
Z oddychaniem można jednak przesadzić – jeśli kobieta odczuwa zawroty głowy, mdłości, jest jej słabo, a przed oczami pojawiają się mroczki, to znak, że doszło do hiperwentylacji. Oznacza to, że oddech jest zbyt głęboki i intensywny. W takiej sytuacji należy zrobić przerwę od prób oddychania przeponą, a przy kolejnej podejmowanej próbie trzeba oddychać nieco krócej.
Ważne także, aby ćwiczeń oddechowych nie wykonywać tuż po posiłku. Mogą one wpłynąć na pojawienie się mdłości lub zgagi.
Oddychanie przeponowe – jak wpływa na poród?
Przede wszystkim większe natlenienie krwi podczas porodu zwiększa wydolność organizmu oraz zmniejsza uczucie zmęczenia. Oddychanie przeponowe sprzyja rozluźnieniu mięśni między skurczami i ułatwia regenerację. Właściwe oddychanie jest korzystne także dla dziecka, które potrzebuje tlenu z krwi mamy – w końcu maluszka także czeka wysiłek jakim jest przyjście na świat.
Przyjęło się, że właściwe oddychanie może zmniejszyć odczuwany przy skurczach ból oraz skrócić czas trwania porodu, bowiem lepiej dotlenione mięśnie szybciej się rozluźniają, co z kolei sprzyja rozwieraniu szyjki macicy.
Oddech w trakcie porodu – wdech, wydech, bezdech
Każdy skurcz macicy może powodować u rodzącej bezdech, często kobiety nie zdają sobie z tego sprawy. Bezdech jest równoznaczny z niewielką ilością tlenu dostarczaną organizmowi kobiety i dziecka. Wstrzymanie oddechu wzmaga także ból podczas skurczu. Dlatego czując nadchodzący skurcz macicy (powinny być one w coraz krótszych odstępach czasowych) należy wziąć głęboki oddech, a gdy skurcz się zaczyna i pojawia się ból wdech należy jeszcze pogłębić. Warto poprosić partnera lub położną, aby oddychała razem z rodzącą pomagając jej skupić się na technice oddechowej, a nie na bólu podczas skurczu.
Kobieta rodząca powinna brać wdech nosem, a wydech robić ustami. Najlepiej, aby oddech był spokojny, miarowy. Wtedy łatwiej także go kontrolować.
Czy położna pomaga oddychać podczas porodu?
Tak – położna pomaga rodzącej przejść przez cały poród, instruuje także, jak oddychać. Dla kobiety może być to trudne, nawet jeśli wcześniej ćwiczyła oddech w domu. Nie wolno jednak się zrażać i należy próbować złagodzić ból poprzez oddech. Ciężarne, które korzystały z zajęć w szkole rodzenia, są zazwyczaj informowane także o innych metodach łagodzenia bólu – np. o ćwiczeniach fizycznych przyspieszających rozwieranie się szyjki macicy lub pozycjach ułatwiających efektywne parcie. Przyjmuje się zasadę, że trakcie porodu dobrze jest się ruszać, a nie leżeć – nie dotyczy to sytuacji, kiedy szyjka macicy jest już w pełni rozwarta, pojawiają się skurcze parte i zaraz na świat przyjdzie dziecko. Wcześniej jednak można korzystać z różnych sposobów łagodzących ból.
