Sposób żywienia kobiety karmiącej piersią powinien zapewnić jak najlepsze warunki przebiegu laktacji i powinien uwzględnić zwiększone zapotrzebowanie na energię, makroskładniki, składniki mineralne, witaminy oraz zapobiegać odwodnieniu poprzez dostarczenie odpowiedniej ilości i jakości płynów.
Jaka powinna być dieta kobiety karmiącej piersią?
Dieta kobiety karmiącej powinna być zbilansowana i zawierać różnorodne produkty żywnościowe, tj. warzywa i owoce, produkty zbożowe – głównie pełnoziarniste, produkty mleczne, chude mięsa, ryby, jaja, rośliny strączkowe, orzechy i oleje roślinne. W żywieniu kobiet karmiących piersią przykłada się dużą wagę do regularnego spożywania posiłków, co 3 – 4 godziny. Rekomendowane są 3 posiłki główne i 2 o mniejszej energetyczności w ciągu dnia. Kobieta karmiąca potrzebuje zwiększyć ilość dziennej energii o 505 kcal w czasie pierwszych 6 miesięcy po urodzeniu dziecka, natomiast w drugim półroczu o 400 kcal więcej w porównaniu do okresu sprzed ciąży. Właściwe nawodnienie ma zasadnicze znaczenie w produkcji mleka, dlatego codziennie kobieta karmiąca powinna wypijać około 2,7 – 3 l płynów, gdzie woda powinna być głównym źródłem płynów w diecie.
Czy kobieta karmiąca powinna stosować dietę eliminacyjną?
Zgodnie z aktualnym stanem wiedzy i wynikami badań naukowych stosowanie przez kobiety karmiące diet eliminacyjnych bez określonych wskazań lekarskich nie ma uzasadnienia. Kobieta karmiąca piersią nie powinna prewencyjnie unikać spożywania produktów, które powszechnie kojarzone są z występowaniem alergii (np. orzechów, mleka krowiego, cytrusów), ponieważ takie postępowanie nie zmniejsza ryzyka rozwoju alergii u dziecka, natomiast może prowadzić do niedoborów różnych składników pokarmowych u kobiety.
Stan odżywienia kobiety karmiącej piersią
Prawidłowy stan odżywienia kobiety karmiącej jest jednym z czynników, które wpływają na efektywność procesu laktacji. Podstawowym wskaźnikiem oceny stanu odżywienia jest wskaźnik BMI (Body Mass Index), który możemy obliczyć na podstawie poniższego wzoru:
BMI =masa ciała (kg) / [wysokość ciała (m)]2
Zgodnie z zaleceniami WHO przyjmuje się następującą interpretację wskaźnika BMI (kg/m2):
<16 III stopień szczupłości
16 – 16,9 II stopień szczupłości
17 – 18,4 I stopień szczupłości
18,5 – 24,9 zakres normy (najmniejsze ryzyko rozwoju chorób niezakaźnych)
25 – 29,9 nadwaga
30 – 34,9 I stopień otyłości
35 – 39,9 II stopień otyłości
> 40 III stopień otyłości
Redukcja masy ciała w okresie laktacji, która przebiega w sposób gwałtowny nie jest zalecana. Pomocą w ocenie aktualnego stanu odżywienia kobiety karmiącej może być interpretacja spadku masy ciała w czasie kolejnych tygodni trwania laktacji. W czasie pierwszych 4 – 6 miesięcy po porodzie kobieta karmiąca przeciętnie redukuje 0,6 – 0,8 kg w ciągu miesiąca. Kobieta, która kontynuuje karmienie piersią w drugim półroczu życia dziecka nadal redukuje masę ciała, jednak w wolniejszym tempie. Osiągnięcie masy ciała sprzed okresu ciąży może potrwać około 12 miesięcy.
Bibliografia:
- Borszewska – Kornacka M. i wsp.: 2013.: Stanowisko Grupy Ekspertów w sprawie zaleceń żywieniowych dla kobiet w okresie laktacji. Standardy Medyczne/Pediatria, 10, 265 – 279.
- Ciborowska H. i Ciborowski A. 2021: Dietetyka żywienie zdrowego i chorego człowieka. PZWL, Warszawa.
- Włodarek D. i wsp. 2014: Dietoterapia. PZWL, Warszawa.
- Jarosz M. 2011: Zasady prawidłowego żywienia chorych w szpitalach. Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa.
- Jarosz M. 2020: Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, Warszawa.
- Małgorzewicz S. 2020: Żywienie kliniczne. Wydawnictwo Czelej, Lublin.
- Nowak – Pacholczak B. 2021: Żywienie kobiet w okresie ciąży – teoria i praktyka. Instytut Matki i Dziecka, Zakład Żywienia. PZWL, Warszawa.
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 9 sierpnia 2019 r. w sprawie programu pilotażowego „Standard szpitalnego żywienia kobiet w ciąży i w okresie poporodowym – Dieta Mamy”.
- Szostak – Węgierek D. 2021: Żywienie w czasie ciąży i karmienia piersią. PZWL, Warszawa.
- ncez.pzh.gov.pl
- 1000dni.pl
